Żadna generacja ludzkości, szczególnie żyjąca współcześnie nie jest w stanie precyzyjnie przewidzieć jaki zawód będą wykonywały jej dzieci, a już tym bardziej wnuczęta i kolejni następcy. Mówi się, że wykonują czynności i zawody, „o których nam się nawet nie śniło”. Są jednak profesje, które w miernikach chronologicznych możemy uznać za starożytne. Nie tylko uznać – one takimi są. Wspomnę tylko niektóre – np. budowniczowie, czyli planujący piramidy faraonów w Egipcie, wodzów Azteków, Inków, Majów. „Odwieczni” są nauczyciele, chociażby Sokrates z Grecji. Od zarania ludzkości ludzie się leczyli lub próbowali to czynić, a więc byli lekarze – był Hipokrates. 

Hipokrates (ok. 460 – 377 p.n.e.) – lekarz w starożytnej Grecji (Helladzie) powszechnie jest uznawany za ojca medycyny. Był przedstawicielem szkoły lekarskiej z wyspy Kos. Swoje rozumienie medycyny oparł na zasadach racjonalnych, a za naczelną zasadę uznał nieszkodzenie chorym (primum non nocere) i pomaganie uzdrawiającym siłom przyrody. Był również twórcą zasad etyki lekarskiej i nauki o temperamentach. Wszystkie pisma Hipokratesa (i przypisywane jemu) zebrano 100 lat po jego śmierci w dziele Corpus Hippocraticum.

Był czas w powojennej historii Polski, określanej przez niektórych jako „słusznie miniony”, że przedstawiciele poszczególnych zawodów mieli swoje „dni”, uwzględnione w kalendarzu na czerwono. Ludzie składali sobie życzenia, był czas na kawę, lampkę wina... „Ale to już było!” Ale czy „nie wróci więcej?”. Zlikwidować jest niezwykle łatwo, to takie pryncypialne, odważne. Dezintegracja społeczna zawsze służy władzy – szczególnie autorytarnej. Z lat mojej aktywnej działalności zawodowej pamiętam, że na początku kwietnia chodziło się z kwiatkiem do ZOZ–u, konkretnych Pań Doktórek lub Doktorów... Kiedy w instytucji obecnie zawiadującej służbą zdrowia zapytałem, co dziś „w tej sprawie” – „odpowiedziało” mi kłopotliwe milczenie. Takie czasy... 

Każdy ze złotoryjan ma za co podziękować „swoim” lekarzom. Mój tekst jest skromnym podziękowaniem za ich oddanie i ofiarność. Czynię to hurtowo, a detalicznie każdy może zrobić to osobiście lub zapalić świeczkę w złotoryjskim kościele lub na mogile. Poniższy wykaz zawdzięczamy prawie w całości małżeństwu lekarzy: pani dr Danucie Peszko (z d. Kapusta) oraz doc. dr. Jerzemu Peszko. Serdecznie dziękuję. Pan Docent w książce Złotoryja 1211 – 2011 w rozdziale poświęconym złotoryjskiej medycynie przedstawił w aspekcie historycznym dzieje złotoryjskiej służby zdrowia. Dodać muszę, że instytucje, do których zwróciłem się w celu sporządzenia rejestru lekarzy, nie odpowiedziały na mój apel. W związku z tym powstał wykaz (pewnie niepełny) jak niżej – proszę czytelników o uzupełnienie: 

ANESTOZJOLOGIA:

  1. Kazimierz Woźniak 
  2. Wojciech Gogula 
  3. Andrzej Salamon 
  4. Grzegorz Szociński 
  5. Jan Wierciński 
  6. Ewa Bednarek 
  7. Bogumił Lubowicz 
  8. Zdzisława Nowicka 
  9. Rafiqure Ahmed Shaikh 
  10. Tomasz Kuczkowski 
  11. Izabela Lipińska 
  12. Bernadetta Tułaza 

CHIRURGIA: 

  1. Rościsław Binasik 
  2. dr hab. n. med. Jerzy Peszko 
  3. Kazimierz Baranowski 
  4. Roman Kowal 
  5. Helena Kozyra 
  6. Bogusław Radzki 
  7. Antoni Noryński 
  8. Janusz Miernicki 
  9. Barbara Charytoniuk 
  10. Jacek Durys 
  11. Przemysław Serafin 
  12. Jerzy Łyczko 
  13. Mieczysław Ambroziuk 
  14. Stanisław Zieliński 
  15. Marek Kwapisz 
  16. Stanisław Furtan 

DERMATOLOGIA: 

  1. Mirosław Sikorski 
  2. Zdzisława Kwapisz 

FARMACJA:

  1. Władysław Staronka
  2. Halina Leśniak
  3. Leszek Mazanek
  4. Grażyna Cwojdzińska
  5. Witold Huget
  6. Ewa Górak
  7. Teresa Wojdyno
  8. Katarzyna Skoczypiec
  9. Piotr Biłak
  10. Wiesława Lakwa
  11. Anna Łęska

GINEKOLOGIA: 

  1. Andrzej Wolańczyk 
  2. Ignacy Drexler 
  3. Maciej Zawodniak 
  4. Jerzy Stryczek 
  5. Jadwiga Szeląg
  6. Krzysztof Bardega 
  7. Leszek Huzarski 
  8. Danuta Jeka 
  9. Ryszard Miara 
  10. Andrzej Olejniczak 
  11. Beata Olejniczak 
  12. Zdzisław Leśniak 
  13. Berenice Taiwo 
  14. Halina Drozdowska 
  15. Ryszard Zasławski 
  16. Abdul Hasan 
  17. Leszek Kukuła 
  18. Mirosław Wydra 
  19. Ireneusz Skarbiński
  20. Lech Kukuła 

INTERNA:

  1. Johann Wolfgang Schultz 
  2. Henryk Borejko 
  3. Maria Pawlikowska – Myszkowska z domu Parchimowicz 
  4. Henryk Bartosiewicz 
  5. Janina Bartosiewicz 
  6. Jerzy Woźniak 
  7. Jan Błaszczyk 
  8. Henryk Wawruszczak 
  9. Bronisław Lipiński 
  10. Jacek Rudnicki 
  11. Antoni Spyrka 
  12. Jolanta Błażewicz – Zawodniak 
  13. Bożena Matecka 
  14. Alicja Skiba – Łąk 
  15. Ewa Furtan 
  16. Jan Bednarczyk 
  17. Ireneusz Zieliński 
  18. Romuald Mularczyk 
  19. Ewa Chorążyczewska 
  20. Beata Szymańska 
  21. Andrzej Białowąs 
  22. Janusz Chudyba 
  23. Andrzej Wątrobiński 
  24. Stanisława Jurczyk 
  25. Ludwik Prokopowicz 
  26. Szymon Borys 
  27. Bożena Dąbrowska – Papadopulu 
  28. Maria Idzikowska 
  29. Leszek Malkiewicz

KARDIOLOGIA: 

  1. Urszula Maciejak 
  2. Beata Mikłaszewicz

LARYNGOLOGIA: 

  1. Józef Straszkiewicz 
  2. Maria Pawłowska 
  3. Stanisław Iwankiewicz 
  4. Stanisław Kowalczyk 
  5. Tomasz Matuszczyk 
  6. Krystyna Łukasik 
  7. Radosław Matusz 

NEUROLOGIA: 

  1. Andrzej Maciejak 
  2. Jacek Znamirowski 
  3. Ewa Kuriata 
  4. Elżbieta Wilska 
  5. Grzegorz Marcyniuk 
  6. Bożena Goździkowska 
  7. Bogusław Paradowski 

OKULISTYKA: 

  1. Marek Pasternak 
  2. Krystyna Woźniak 
  3. Arkadiusz Szudrowicz 
  4. Beata Malkiewicz 
  5. Dariusz Dura 

PEDIATRIA: 

  1. Danuta Peszko z domu Wilczyńska 
  2. Maria Drexler 
  3. Maria Wolańczyk 
  4. Barbara Listwan 
  5. Barbara Kuczkowska 
  6. Wiesław Kepesz 
  7. Barbara Olesińska – Prus 
  8. Stanisława Konsztowicz – Sikorska 
  9. Barbara Kołodziej 
  10. Danuta Peszko z domu Kapusta 
  11. Elwira Gogula 
  12. Krzysztof Kobyliński 
  13. Sabina Kobylińska 
  14. Beata Świderska 
  15. Maria Masternak – Piechula 
  16. Jolanta Kempa 
  17. Katarzyna Krupska 
  18. Katarzyna Lewicka 
  19. Jerzy Liszewski 
  20. dr Tomasz Wolańczyk

PSYCHIATRIA: 

  1. Piotr Behnke
  2. Dorota Puchalska – Antosik 
  3. Wojciech Szeląg
  4. Marzenna Maciejak

RADIOLOGIA: 

  1. Jerzy Szymonek 
  2. … Prusiewicz 
  3. Małgorzata Sierpowska 
  4. Tomasz Sozański 
  5. Józef Tomecki 
  6. Robert Szozda 
  7. Marcin Kozłowski 
  8. Marian Kołodziej

REHABILITACJA: 

  1. Bogdan Zając 
  2. Piotr Rossudowski 

STOMATOLOGIA:

  1. Longina Ruta 
  2. Teresa Żukowska – Gawron 
  3. Teresa Lipińska 
  4. Anna Radzka 
  5. Mirosław Szymonek 
  6. Anna Sobieszek 
  7. Andrzej Adamczyk 
  8. Róża Rymar – Wątrobińska 
  9. Lidia Słowik 
  10. Danuta Siwiak 
  11. Marian Derlatka 
  12. Małgorzata Madej – Gratkowska
  13. Paweł Walewski

WETERYNARIA: 

  1. Kazimierz Składzień 
  2. Kazimierz Łosieczka 
  3. Michał Cwynar 
  4. Ryszard Molenda 
  5. Michał Lichość 
  6. Lucyna Grobelna 
  7. Marta Brzyska
  8. Wiesław Ciempka 

FELCZERZY: 

  1. Paweł Śnieżko 
  2. Tadeusz Słomiany 
  3. Waldemar Chołoniewski 
  4. Felicja Neńkin
  5. Anastazja Łozińska
  6. Władysław Gryś

W wymienionym wcześniej opracowaniu doc. dr Jerzy Peszko wymienia jeszcze lekarzy Goldbergerów, którzy działali w mieście do czasu ich wysiedlenia. Nie jest mi znane, czy i w jakim zakresie świadczyli oni w tym czasie pomoc medyczną (czynił to z pewnością Wolfgang Schultz), ale dla celów dokumentacyjnych przytaczam ich nazwiska: 

  1. Artur Harbin 
  2. Friedrich Heide 
  3. Artur Hoffmann 
  4. Richhard Kuschel 
  5. Hans Pallaske 
  6. Erich Rübekeil 
  7. Wolfgang Schultz

Wymieniony jest jeszcze felczer Ernest Flatzek, o którym wiadomo, że pomagał złotoryjanom.

Lekarze to nie cała służba zdrowia, choć oni stanowią o jej istocie. Jako niejednokrotny pacjent, także szpitalny, potrafię ocenić i docenić nieraz „niewidoczną”, a także niedocenianą służbę i pracę pielęgniarek. Od jednego z lekarzy usłyszałem kiedyś, że „bez pielęgniarek samemu nie udałoby mu się nikogo wyleczyć”. Niech powyższe słowa oraz moje podziękowanie także do nich dotrą.

Wielu z nas doświadczyło okoliczności (mnie spotkało to dwukrotnie), gdy po poradę lekarską nie udało się do przychodni („ośrodka zdrowia”) osobiście i o własnych siłach lub gdy lekarz nie przybył z pomocą do domu. Okoliczności sprawiły, że zostaliśmy dowiezieni w sytuacji przymusowej i ekstremalnej tzw. „erką”, czyli pogotowiem ratunkowym na sygnale (do dziś na dźwięk tego sygnału przechodzą mnie ciarki). W większości przypadków ambulans jeszcze zdąży! Ten wygrany wyścig między życiem a śmiercią zawdzięczamy ludziom pogotowia. Uzyskanie nazwisk tych osób nie było proste, toteż i ten wykaz prosi się o uzupełnienie. Na dziś poczet tych osób przedstawia się jak niżej. Słowa podziękowania za jego sporządzenie oraz przedstawienie rysu historycznego tej ważnej komórki służby zdrowia należą się Ryszardowi Piątkowskiemu – pracownikowi ratownictwa medycznego.

Do połowy lat 90. w szpitalu istniał Oddział Pomocy Doraźnej, który zatrudniał lekarzy, pielęgniarki i sanitariuszy. Na wyjazdy jeździli lekarze i sanitariusze, a karetki pogotowia i kierowców dostarczała Rejonowa Kolumna Transportu Sanitarnego (RKTS) w Złotoryi, która podlegała Wojewódzkiej Kolumnie Transportu Sanitarnego w Legnicy (WKTS). W latach1998–99 powstała Wojewódzka Stacja Pogotowia Ratunkowego w Legnicy (WSPR), która przejęła zespoły wyjazdowe podległe do tej pory szpitalom jako część OPD.W połowie 1999 r. WSPR zakupiła pierwsze własne karetki i zatrudniła kierowców do tej pory będących pracownikami Kolumn Transportu Sanitarnego. W latach 2000–2001 r. doszło do fuzji WSPR i WKTS w wyniku czego powstało Pogotowie Ratunkowe w Legnicy, które zarządza placówkami w miastach powiatowych. Noszą one nazwę Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM Złotoryja) i są częścią systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne (PRM). Zawody, które do tej pory pracowały w pogotowiu (sanitariusz i kierowca) nie były zawodami medycznymi i nie mogły wykonywać czynności medycznych. Przygotowana wtedy ustawa o PRM wymuszała u dotychczasowych pracowników uzupełnienie wykształcenia; jednocześnie byli już przyjmowani do pracy dyplomowani ratownicy medyczni. Część kierowców i sanitariuszy posiadająca średnie wykształcenie zdecydowała się na zdobycie zawodu ratownika medycznego. Pozostali niestety musieli szukać pracy; jedynie starszym kierowcom pozwolono dopracować do emerytury. Personalnie udało się ustalić następujące osoby:

KIEROWCY:

  1. Franciszek Mazur
  2. Wiesław Krawczyk
  3. Edmund Steinmeister
  4. Eugeniusz Nowak
  5. Jan Miller
  6. Władysław Listwan
  7. Henryk Zdeb
  8. Andrzej Łoziński
  9. Czesław Kania
  10. Jan Szczepański
  11. Karol Dziedzic
  12. Stanisław Łysiak
  13. Marian Łęski
  14. Mieczysław Berlik

SANITARIUSZE:

  1. Maria Gutkowska
  2. Małgorzata Wrona
  3. Irena Krawczyk
  4. Julia Popek
  5. Irena Piendel
  6. Zofia Strączek
  7. Anna Pankiewicz
  8. Grażyna Pasterczyk
  9. Zenon Buchowski
  10. Dariusz Gruhlke
  11. Jerzy Orliński
  12. Robert Walczewski
  13. Robert Tyc

Kierowcy i sanitariusze, którzy zdobyli dyplomy Ratowników Medycznych:

  1. Andrzej Lis
  2. Jan Urszel
  3. Ryszard Szura
  4. Ryszard Piątkowski
  5. Jerzy Hutyra
  6. Jan Starowicz
  7. Andrzej Rżany
  8. Witold Rykis

RATOWNICY MEDYCZNI:

  1. Andrzej Maga
  2. Tomasz Zatwardnicki
  3. Andrzej Zatwardnicki
  4. Paweł Pankiewicz
  5. Marcin Poszwiński
  6. Piotr Zieliński
  7. Marcin Zielewski
  8. Grzegorz Czuk
  9. Marcin Przygórski
  10. Marcin Pawlik
  11. Tomasz Ardelli
  12. Rafał Kur
  13. Artur Grądek
  14. Piotr Modras
  15. Piotr Szczepanowski
  16. Jacek Chmielowski
  17. Łukasz Zabłocki

Ratownicy Medyczni na umowach cywilnoprawnych stale współpracujący z ZRM:

  1. Patryk Suchojad
  2. Adam Jabłoński
  3. Rafał Masel
  4. Artur Raszkiewicz
  5. Adam Krupa

PIELĘGNIARKI I PIELĘGNIARZE:

  1. Bronisława Zarzycka – kierownik ZRM 2001–2009
  2. Anna Łyczko – kierownik ZRM 2009–2021
  3. Urszula Wiśniewska – kierownik ZRM 
  4. Grażyna Tyc
  5. Danuta Ardelli
  6. Wiesława Baszak
  7. Barbara Łysiak
  8. Gabriela Seńczuk
  9. Wiesława Hrebień
  10. Jadwiga Mróz
  11. Wiesława Grodzka
  12. Jerzy Szmydyński
  13. Mariusz Tarkowski
  14. Mariusz Plewiński

 FELCZERZY:

  1. Felicja Neńkin
  2. Anastazja Łozińska
  3. Władysław Gryś
  4. Paweł Śnieżko

LEKARZE:

  1. Jacek Durys – pierwszy kierownik ZRM i z–ca dyr. WSPR w Legnicy
  2. Helena Kozyra
  3. Przemysław Serafin
  4. Władysław Świerz
  5. Jerzy Bąkowski
  6. Dariusz Korolik
  7. Wojciech Gogula
  8. Mirosław Sikorski
  9. Ireneusz Zieliński
  10. Jerzy Świsłocki
  11. Mikołaj Statkiewicz
  12. Jerzy Łyczko
  13. Iwona Riczka
  14. Zbigniew Dragan
  15. Andrzej Olejniczak
  16. Nikolai Lambrinow

Czytelników proszę o uzupełnienie w każdym zakresie.

Alfred Michler
Kwiecień 2022
w Dniu Służby Zdrowia (byłym)

Skład komputerowy: Krystyna Rybicka, Urszula Gałązka